Ben ik een goede leider geweest?
Hoe ziet dat eruit een “perfectionistische leider”?
Wat ik ondertussen weet over leiders en perfectionisme …
Ben ik een goede leider geweest?
Die vraag stel ik me weleens.
En ik durf me daarbij heel erg kwetsbaar opstellen.
Trouwens wat is dat, een “goede leider”?
Ik houd van de theorie George Kohlrieser die zegt dat een leider die inspirerend en verbindend wil zijn, zowel caring als daring dient te zijn; caring omdat je als leider medewerkers een veilige en plezierige plek geeft om te werken en te leren, daring omdat die werkplek ook een plek is die medewerkers inspireert en uitdaagt om meer risico’s te nemen en buiten de gebaande paden te treden.
In dat “caring” was ik meestal wel goed en in zekere opzichten was ik ook inspirerend.
Maar was ik voldoende “daring”?
Wat ik wel weet is dat ik ontzettend trots was om ooit manager te worden, uitgekozen te worden door mijn toenmalige bazen. Elk stapje hoger vulde me steeds weer met meer trots.
Maar …
er zat iets in de weg
Ik dacht toen dat het mijn introversie was, mijn rustige, harmonieuze en gereserveerde natuur, mijn angst voor conflicten, mijn kwaliteitslabel … tot ik ontdekte dat dit alles eigenlijk “allemaal” mijn perfectionismepatroon was. En ja, dat zat in de weg om volop en in volle vertrouwen een team te managen, vooruit te duwen en voluit mezelf te kunnen zijn
En dat patroon moet in zekere mate (af en toe / dikwijls / meestal 🤔) frustrerend zijn geweest voor mijn medewerkers denk ik, vooral als het patroon weer eens doorsloeg en met mij aan de haal ging.
Toch blijf ik overtuigd dat perfectionisme een talent is ,als je er op een gebalanceerde manier mee kunt omgaan en er op een milde manier naar kunt kijken omwille van de positieve aspecten ervan.
Hoe ziet dat eruit een “perfectionistische leider”?
Ik belicht hieronder een aantal symptomen van perfectionisme, toegepast op leiderschap. Met andere woorden: wat doet de perfectionistische leider? En hoe komt dat over bij zijn team?
De lat hoog leggen en superieure kwaliteitseisen stellen
Voor de leider met een perfectionismepatroon is het nooit goed genoeg. De lat ligt hoog; als het niet perfect is, is het niet af. Deze leider wil kritiek van buitenuit vermijden en wil als een voorbeeld aanzien worden. De perfectionistische leider is heel erg begaan met de impact op hem/haar als het team geen “goed (lees “perfect”) werk” aflevert. Deze leider levert kwalitatief hoogstaand werk, houdt van details, is zeer accuraat.
Maar
- De focus op details kan tijdrovend zijn
- De perfectionistische leider kan moeilijk bijzaken en hoofdzaken van elkaar onderscheiden
- Deze leider is nooit tevreden want het is nooit goed genoeg volgens zijn/haar maatstaven en kan dus moeilijk complimenten geven
- Deze leider is onzeker, twijfelt over zichzelf
- En panikeert als er toch een fout wordt ontdekt
Voor de medewerker kan dit inspirerend zijn en geruststellend, want de leider haalt er alle resterende foutjes uit; wat dan ook weer kan leiden tot medewerkers die vertrouwen hebben dat hun baas de laatste final check zal doen en dus zelf minder aandacht hebben voor foutjes.
Maar ook frustrerend want die leider besteedt heel veel aandacht aan dingen die misschien niet zo belangrijk zijn en kan bovendien moeilijk complimenten geven….
Story: zo kreeg ik van mijn team een rode bic als afscheidscadeau omdat ik geen enkel nota kon laten passeren zonder ze te hebben herlezen, verbeterd en enkele keren herschreven … 🙈 🙈 🙈
Laag zelfbeeld
De leider – en dus de mens – met een perfectionismepatroon is heel erg onzeker over zichzelf. Er zit als het ware een kritische stemmetje- een saboteur -in zijn/haar hoofd die hem voortdurend wijst op wat hij niet goed deed en hem dus voortdurend zegt dat hij “niet goed IS”. Dat lage zelfbeeld wordt dikwijls ingegeven door een opvoeding waarin hij/zij te horen kreeg dat anderen beter waren.
De leider met een laag zelfbeeld is een nederige leider en een goede teamplayer. Hij (/zij) is een heel goede “servant & humble” leader.
Maar net omwille van dat lage zelfbeeld, kan de perfectionistische leider
- bang zijn om een standpunt in te nemen
- bang zijn om op de voorgrond te treden en zich dus niet altijd zichtbaar opstellen
- voortdurend op zoek zijn naar bevestiging
- zich voortdurend vergelijken met anderen
Medewerkers voelen zich soms onvoldoende gesteund door een dergelijke leider, die gebrek aan zelfvertrouwen neigt te vertonen.je komt onvoldoende op voor ons, je maakt ons werk niet voldoende zichtbaar, wordt er wel eens gezegd.
Bovendien kan het frustrerend zijn omdat deze leider ook vaak een negatieve blik heeft op andere dingen en zit het glas dus altijd eerder halfleeg dan halfvol ziet.
Story: Sarah is een teamleader met een pestverleden dat ongetwijfeld een invloed heeft op haar zelfbeeld en dus ook op haar rol als manager; haar onzekerheid, de angst voor de blik van anderen, de angst voor de veroordeling door anderen maken dat Sarah zich soms liever onzichtbaar maakt en dat neemt haar team haar wel eens kwalijk.
Te grote betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel
De leider – en dus de mens – met een perfectionismepatroon voelt zich heel erg verantwoordelijk. Alles rust op zijn (haar) schouders en alsof hij (zij) nog niet genoeg heeft, neemt hij (zij) er nog meer bij. Iemand moet een project leiden? De vinger van de perfectionistische leider gaat vanzelf de hoogte in. Iemand moet een probleem oplossen? De perfectionistische leider neemt dat wel op. Want hij (zij) voelt zich verantwoordelijk en kan niet neen zeggen. Iemand minder productief of bekwaam in het team? Hij (zij) neemt het over.
Met een bijkomend risico op een te hoge workload die hij (zij) ook nog eens niet of moeilijk kan delegeren om dan in de vicieuze cirkel terecht te komen van altijd maar doorgaan, niet opgeven,
grenzen niet durven aangeven en dus een risico op burn-out …
Voor de medewerkers is deze manager een voorbeeld van werkethos; maar voor ze er erg in hebben komt het werk dan plots hun richting uit omdat de manager uitvalt of eindelijk beseft dat “delegeren” toch de enige optie is (na een coaching traject bijvoorbeeld 😊). Medewerkers denken dat ze het voorbeeld van de manager moeten nabootsen met ook nefaste gevolgen voor hun (psychische) gezondheid). Medewerkers voelen zich soms betuttelend en moraliserend behandeld door deze manager.
Controledrang
De leider – en dus de mens – met een perfectionismepatroon heeft nood aan controle – houdt lijstjes bij, vinkt af, wil weten hoe de dossiers evolueren, wil alle details kennen (want iemand zou hem/haar wel eens een vraag kunnen stellen). Fantastisch om zo een leider te hebben in een organisatie.
Maar … deze leider geeft weinig autonomie aan zijn team en loopt risico op micromanagement.
En dat vinden medewerkers niet leuk! Hoeveel coachees krijg ik niet over de vloer die gedemotiveerd zijn omwille van hun “micro-manager”. Medewerkers worden beknot in hun autonomie en ontwikkeling, voelen zich gecontroleerd en nemen op de duur weinig initiatief.
Harmonie in relaties
De leider met een perfectionismepatroon wil door iedereen graag gezien worden. Hij streeft naar harmonie in relaties, houdt niet van conflicten of ruzie. Deze leider heeft ook moeite met feedback geven en medewerkers wijzen op fouten, hen duidelijk maken dat ze niet voldoen aan verwachtingen. En dat allemaal uit angst om de verbinding te verbreken, uit angst om niet OK gevonden te worden, om niet graag gezien te worden.
En nochtans ligt hierin net dat “daring “aspect waarmee de leider ervoor kan zorgen dat medewerkers zich ontwikkelen!
Story: Alain, die ik een tijdje geleden coachte, had een aantal manden geleden de leiding genomen van een team van 5 medewerkers; hij kwam me zien met stress en burn-out klachten. Hij was overwerkt, werkte quasi dag en nacht en toen ik hem vroeg of hij dat allemaal zelf moest doen, zegde hij me “neen, maar een van mijn medewerkers voldoet niet en dus neem ik het over”. Op de vraag wat hij zou gaan doen aan de “underperformance” van zijn medewerker, vertelde hij “niets, want hij werkt al zolang in het bedrijf, het is echt een fijne man en een fijne collega, hij kent ook iedereen in het bedrijf, dus ben ik bang om hem erover aan te spreken. Bang voor de gevolgen op mijn relatie met hem en met de anderen.” En dus zou Alain blijven doen wat hij tot nu toe altijd gedaan had, zij het niet dat hij doorheen het coachingtraject leerde om zijn behoeften uit te drukken en op een respectvolle manier feedback te geven .
Wat ik ondertussen weet over leiders en perfectionisme…
Nu ik beter weet wat perfectionisme inhoudt (en naast deze 5 symptomen zijn er nog 5 andere) besef ik maar al te best hoe dat patroon in de weg heeft gestaan van mijn “leiderschap”.
Was ik voldoende “daring” naar mijn teams? Durfde ik ze voldoende uitdagen en stretchen?
Ik weet niet hoe mijn medewerkers en collega’s mij onthouden – als inspirerend of frustrerend, of als een mix van beide. Misschien dat ze dat best zelf wel invullen…
En als ik ze ook maar een beetje heb laten groeien en ze mij af en toe toch hebben gezien als een rolmodel, dan ben ik een gelukkige vrouw.
Eén ding weet ik, ik zou er alles voor over hebben om het Ontwikkelingsgericht Coachen voor mensen met Perfectionisme (OCP) vroeger te hebben ontdekt.
Maar ik ben blij dat ik ondertussen dat perfectionisme van mij op een veel meer gebalanceerde manier kan inzetten, in evenwicht met de andere delen van mijn persoonlijkheid, zodat ik mijn perfectionismepatroon kan inzetten als dat nodig is, nog altijd kwalitatief werk kan afleveren, maar me niet meer onbewust laat leiden (lijden) door dat patroon. Bovendien heb ik ook geleerd om gemakkelijker los te laten, minder uit te stellen en beter mijn behoeften te voelen en uit te drukken.
Perfectionism is not a quest for the best. It is a pursuit of the worst in ourselves, the part that tells us that nothing we do will ever be good enough – that we should try again.”
Julia Cameron
En nu jij …
Wil jij ook kennis maken met OCP coaching? Boek dan hier meteen je vrijblijvende kennismakingsgesprek:
https://calendly.com/brigitte-ballings
Wil je goede vriendjes worden met je perfectionisme?
Download dan hier je e-boek!
Oh ja en elke donderdagmorgen geef ik een korte live sessie op Instagram!
En als je nog meer wilt lezen over Perfectionisme, dan raad ik je deze blog aan 9 praktische tips en opdrachten om jouw zelfliefde te vergroten omdat Perfectionisme alles te maken heeft met zelfliefde!