Over professionele tegenslag, verlies, rouwen en betekenis geven …

 
Het is herfst, een seizoen om stil te staan, om los te laten zoals de bomen hun blaadjes.
Vandaag is het ook Allerheiligen, een dag om stil te staan bij onze dierbare overledenen. En bij de manier waarop we afscheid hebben genomen van hen, of misschien niet hebben kunnen nemen. Bij de manier waarop we aan deze overlijdens een betekenis hebben kunnen geven. Of misschien ook niet.
Stilstaan …. ook bij die professionele verliezen die we misschien hebben geleden, zoals

• die promotie die je niet kreeg
• die change in je bedrijf
• die stap die je moest terugzetten
• dat ontslag
• die fusie van het bedrijf waar je werkte met een ander, …

Allemaal emotionele roller coasters waarbij zekerheden worden omvergegooid, je zelfvertrouwen een deuk krijgt. Keer op keer, net zoals een overlijden, een verliessituatie.
Denk even aan een van de situaties hierboven – een ontslag bijvoorbeeld. Probeer eens op te lijsten wat je allemaal verliest: je job, je status, je inkomen, je team en collega’s, een stukje identiteit (je werkidentiteit), een structuur, de context waarin je werkte, … Zoveel verliezen, die maken dat een ontslag of eender welke professionele tegenslag in zekere mate de vorm aanneemt van een rouwproces.
De verschillende emoties waarin je dan terechtkomt, zijn gemakkelijk terug te brengen tot de fameuze rouwcurve van de Zwitserse psychiater Elisabeth Kübler-Ross. Kübler-Ross omschrijft vijf fasen die de meeste mensen geheel of gedeeltelijk doorlopen na een traumatische ervaring, een overlijden, een scheiding, een ziekte, …
Kübler-Ross onderscheidt vijf rouwfasen:

1. na de schok en de verdoving, komt de fase van ontkenning
2. gevolgd door een fase van woede, frustratie, verontwaardiging, maar ook van angst en verdriet
3. dan kom je in het diepst van de curve: er is een forse vermoeidheid, een moment van depressie;
4. daarna start een fase van berusting, acceptatie en loslaten;
5. en tenslotte begint de laatste fase die leidt tot integratie: je begint te experimenteren met de gedachte en met de situatie; je beslist ervoor te gaan om zo te komen tot zingeving.

Niet iedereen die geconfronteerd wordt met een verlies gaat door alle stappen; de curve is dan ook niet lineair: soms ben je aardig goed op weg naar de rechter kant van de curve en plots – omwille van een voorval, een gedachte, … – tuimel je weer enkele stappen achteruit.
Dit model wordt dan ook wel eens in sommige kringen gecontesteerd omwille van het generaliserende aspect.
Maar persoonlijk blijf ik houden van dit model en wel om één bepaalde reden. Omwille van de laatste stap, de zingeving of wat je ook “the hidden gift”, het verborgen geschenk zou kunnen noemen.
Het feit dat je uiteindelijk beseft dat dit verlies niet voor niets is geweest; dat er misschien een betekenis in zat en dat je door een groeiproces bent gegaan. Dus dat het verlies misschien ook een verrijking is geweest voor jou. En dat je opnieuw vertrouwen kan hebben in het leven en de toekomst.
En jij? Herken je deze stappen? Herken je dit proces? Zijn jouw professionele tegenslagen uiteindelijk ook een “verborgen geschenk” geweest?
En omdat we vandaag 1 november zijn: welke betekenis heb jjj kunnen geven aan het verlies van je dierbaren?
Ik stuur je vandaag een extra warme groet ….